عوامل ایجاد اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه (Posttraumatic Stress Disorder)، یا همان PTSD، پاسخهای توأم استرس مواجه حوادث دناک و تهدید کننده زندگی میشد. توضیح حوادث ناخوشایند و زمینه ساز اختلال استرس پس از سانحه تفاوت هایی بین افراد دیده میشود؛ بعرتی رویدادهایی که برای شخصی ناگوار و منفی تعبیر میشوند، ممکن است برای شخص دیگری خنثی و قابل تحمل تر نظر گرفته شوند. به طور کلی اتفاقات تروماتیک را به بلایای طبیعی(زلزله، سیل،آتشسوزی، طوفان و…) و حوادث غیرطبیعی(تجاوزجنسی، ورشکستگی مالی و…)، تقسیم میشوند. آنچه این حوادث از آن جهت که برای بقا و سلامتی فرد، اعضای خانواده و بستگان نزدیک، خطری جدی و تهدیدآمیز محسوب میشوند هم مشترک هستند و از طرفی به این نتیجه میرسند تروما فاجعهای است که ید ازآنها اجتناب کرد و تمامی خاطرات مرتبط آن دفن و به فراموشی سپرده شوند.
بر اساس تحقیقات محققین و متخصصین فعال حوزه مشاوره خانواده ، ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه هر دوره سنی ممکن است روی دهد، منتهی بین افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه از نظر زمان بروز علائم و شدت مشکل تفاوتهای فاحشی وجود دارد. از جمله عوامل آشکارکننده فوری نشانه های PTSD، میتوان به فقدان مهارت های زندگی و سابقه ابتلا به اختلال شخصیت روانپزشکی افراد میتوان اشاره کرد. برخی افراد بلافاصله پس از تجربه حادثه ناخوشایند تغییراتی را فکر و رفرشان بروز میدهند، این حالی است که افرادی تجربه مشابه ممکن است زمانی طولانی بروز نشانه ها سپری شود. ادامه مقاله، انواع علائم اختلالPTSD را به تفصیل شرح داده ایم. اینکه چه افرادی معرض ابتلا به اختلال PTSD قرار دارند، از دیدگاههای مختلفی بررسی شده اند، که ما آنها را ۲ عامل کلی آورده ایم.
عوامل ایجاد اختلال استرس پس از سانحه
عوامل اختلال استرس پس از سانحه بسیار پیچیده و متنوع است اینجا سعی کردیم به برخی از آنها اشاره کنیم:
- عوامل رفری: رویکرد رفرگرایی کید بر اصول یادگیری، مشکل افراد مبتلا به اختلال PTSDرا توجیه میکند. طبق مفروضات این نظریه، فرد پس از تجربه مستقیم رویداد ناگوار، به یک رابطه علت و معلولی ساختگی و جعلی بین محرکهای ونی و بیرونی ایجاد کننده حادثه اقدام می کند. منظور ما از محرکهای ونی؛ یعنی: افکار، خاطرات مرتبط تروماست. پیشایندهای بیرونی هم به تمامی عوامل محیطی گیر تولید حادثه بد، مانند: صدا، بو و تصاویرتداعی کننده اتفاق بد اشاره دارد. بنابراین هرگاه یکی از محرکهای لا ظاهر شود، بلافاصله خاطره و تصویر رویداد ناراحتکننده فرد بروز میکند و فرد را ملتهب و مضطرب میسازد، که فرد را جست و جوی راهی جهت کاهش تنش و پریشانی ناشی از یادآوری رویداد آسیب زا وادار میکند. فرار و اجتناب، سریع ترین راهکارهایی هستند که هم چون ناجی و فریاسی به فریاد فرد میرسند. علیرغم تسکین موقتی راهحل های فوق، بلند مدت نتیجهای جز غرق شدن بیشتر مشکلات، تداوم اضطراب و ناراحتی و عدم یادگیری اینکه ورهای او به اندازهای که تصور میکند فاجعه نبوده است.
عوامل شناختی:
اختلال PTSD، تحریف و تغییر ورهای بنیادین از مشکلات اساسی است که برای فرد ایجاد میشود. به نحوی که فرد دنیایی از افکار منفی چون: “من نمیتوانم این شرایط مقابله کنم”، “این بدترین چیزی بود که تمام عمرم تجربه خواهم کرد”، “دنیا قابل اعتماد نیست، و برخلاف تصورم پر از خطراتی است که هر لحظه ممکن است من و خانوادهام را از پای بیاورند”، مواجه میشود. علت ایجاد افکار غیر منطقی تعبیر و تفسیری است که فرد نسبت به حادثه ناگوار پیدا می کند. مادامی که فرد رویداد را ناخوشایند و فاجعه می پندارد، افکار منفی و ناتوان کننده وجود خواهند داشت که مانع از کسب بینش فرد نسبت به واقعیت حادثه و تواناییهای مقابلهای سازگار میشود.
علائم اختلال استرس پس از سانحه
علائم اختلال استرس پس از سانحه، طبق آخرین نسخه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(dsm-5)، بدین صورت بیان شده است:
- بروز حادثه آسیب زا برای خود فرد یا تجربه غیر مستقیم آن از طریق ایجاد تروما برای اعضای خانواده و اطرافیان نزدیک، اولین و مهم ترین علائماختلال استرس پس از سانحه زمینه تشخیص و مان اختلال است.
- رویدادهای ناگوار ید ماهیت تهدیدکنندهای و مرگری برای سلامتی و بقا داشته شد.
- بروز واکنشهای بدنی، شناختی، هیجانی ناخوشایند(خشم، بیقراری،گوش به زنگی افراطی، مشکل تمرکز) زمان تجربه مجدد حادثه ناگوار.
- متوسل شدن به راهکارهای غیرسازگار(اجتناب و فرار از موقعیتها و پیشایندهای ایجاد کننده خاطرات مربوط به اتفاق ناخوشایند)، از اختلال استرس پس از سانحه میشد.
تعریف اختلال استرس پس از سانحه
تعریف اختلال استرس پس از سانحه، واکنش افراطی و غیر معمول فرد به حوادث آسیب زا و خطرناک بیان شده است.
ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه
ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه به عوامل و فاکتورهای خطرناکی اشاره دارد که فرد را مواجه حوادث ناخوشایند و آسیب زا، ناتوان و شکننده ر میآورد. ویژگی های افراد معرض خطر ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه ۲ گروه فردی و محیطی طبقه بندی میشوند.
بعد فردی: ویژگیهای شخصیتی چون ترسو و خجالتی بودن، فقدان اعتمادبه نفس، عزتنفس مخدوش و ضعیف، هوش پائین، سن کم، مجرد بودن مطرح میشد. شیوه فرزندپروری نامناسب والدین، سبک دلبستگی ناایمن(ریشه روابط اولیه کودک ما دارد)، سابقه بیماریهای جسمی و روانی بین اعضای خانواده، ترک تحصیل و افت تحصیلی، بیکاری و سوء مصرف مواد از جمله عوامل محیطی خطرساز حائز اهمیت میشد. جنسیت، فاکتور مهم دیگری است که تحقیقات از نسبت ۲ به ۱ زنان به مردان میزان ابتلا بهاختلال استرس پس از سانحه خبر میدهند.
نشانه های اختلال استرس پس از سانحه
نشانه های اختلال استرس پس از سانحه چهار سطح فیزیولوژیکی، هیجانی، رفری و شناختی عنوان میشود. هر یک از زمینههای فوق فرد دستخوش تغییراتی میشود. این بخش به اختصار به توضیح نشانه های اختلال استرس پس از سانحه میپردازیم.
- فیزیولوژیک: مشکلات گوارشی، خشکی دهان و تعریق، لرزش، تپش قلب، سرد و سرگیجه، بیخوابی.
- هیجانی: خشم، بیقراری، گوش به زنگی مفرط.
- شناختی: تولید افکار منفی حول رویداد تروما و تواناییهای خود، نگرش منفی به دنیا، مشکل تمرکز.
- رفری: اجتناب از خاطرات و فعالیتهای تداعی کننده حادثه ناگوار، روی برگردانی از عوامل تداعی کننده تروما.
مشکلات اختلال استرس پس از سانحه
مشکلات اختلال استرس پس از سانحه، طیفی از بیماریهای جسمانی، روانپزشکی، افت عملکردهای شغلی، تحصیلی، روابط بین فردی را بر میگیرد. افسردگی، اختلالات اضطرابی به ویژه اختلال اضطراب فراگیر، فوبیا، اضطراب اجتماعی، ناتوانی عملکرد جنسی، سوءمصرفمواد و الکلسیم، افت تحصیلی، بیخوابی از مشکلات اختلال استرس پس از سانحه بعد روانی و اجتماعی میشد.
مان اختلال استرس پس ازسانحه
مان اختلال استرس پس از سانحه، توجه به اهمیت اختلال PTSD، طیفی از انواع مانها نظر گرفته میشود. از مانهای شناختی- رفری گرفته مداخلات دارویی و روان مانیهای حمایتی و بینش گرا.
کمک و مان افراد مبتلا به ااختلال استرس پس از سانحه، تشخیص به موقع و زودهنگام مشکل و مداوای سریع و موثر نکته مهمی است. مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه جمعی از روانشناسان و مشاورین متخصص و حرفهای آماده همکاری و ارائه خدمات لازم و کاربردی به شما میشد.
این بخش به توضیح رویکردهای مانی مهم و کاربردی اختلال PTSD میپردازیم.
- مان شناختی- رفری: کید این رویکرد بر اصلاح و تغییر ورهای ناکارآمد و غیر منطقی است که خصوص تروما فرد شکل گرفته است. تکنیک گرا و مشارکتی بودن این روش مانی از نقاط قوت آن محسوب میشود. مانگر جلسات مان پا به پای بیمار تجربه مجدد حادثه و شناسایی افکار منفی مربوطه پیش میرود، سپس چالش و زیر سوال بردن افکار ناسازگار، بیمار را اصلاح و جایگزینی افکار مثبت خود همراه میکند.
حساسیت زدایی منظم حرکات چشم:
مانگر آموزش مراجعه به حرکات سریع چشم به چپ و راست او را تشویق میکند خاطراتی کوه از تروما را ذهن خود تصور کند و آنها را حضور مانگر مجدد تجربه نماید. این تکنیک، از میزان ر هیجانی تجربیات ابتدایی کاسته میشود و بیمار میتواند برخورد منطقیتری داشته شد.
- آرام سازی عضلانی پیشرونده(ریلکسیشن): این فن مشهور و مناسب، افرادی که گیر تنش و اضطراب هستند یاد میگیرند که چطور شرایط اضطراری و پر از تنش خود را آرام کنند.
- حساسیت زدایی منظم: تکنیک بسیار کاربردی مشکلات اضطرابی و فوبیاهاست. اولین قدم این روش، تهیه سلسله مراتبی از مراحل اضطراب و اولویت بندی آنها بر اساس میزان اضطراب تولید کننده بیمارمیشد؛ سپس بیمار و مانگر از پایینترین سطح لیست شروع به رویارویی و مواجه تیجی موقعیت مولد اضطراب میکند، این کار جایی ادامه مییابد که مراجعه تمام موارد لیست را حضور مانگر و هم چنین خارج از مان به طور مستقل تمرین و اضطراب زدایی کند.
- خودگویی های مثبت علیه استرس: به بیماریاد داده میشود مواقع اضطرابی استفاده از کلام و جملات مثبت هم چون: “آرام ش”، “تو میتوانی”، خود را آرام نماید. این تکنیک علاوه بر کاهش تنش، به ارتقای حس مثبت فرد به خود و توانمندیهایش نیز کمک میشود.
سوالات متداول
آیا اختلال استرس پس از سانحه مختص بزرگسالان است؟
خیر، کودکان نیز معرض اختلال استرس پس از سانحه قرار میگیرند. تجاوز جنسی، سوء استفاده جسمی و رفری، طلاق و جدایی والدین از جمله رویدادهای مهم و تهدیدآمیز دوران کودکی، قلمداد میشوند.
تشخیص اختلال استرس پس از سانحه چه زمانی گذاشته میشود؟
حداکثر ۶ ماه پس از بروز حادثه ید علائم اختلال فرد ظاهرو نمایان شود بتوان تشخیص اختلال استرس پس از سانحه را مطرح کرد.
تجربه مجدد هیجانی مان اختلال استرس پس از سانحه، چه نوع روشی است؟
این تکنیک، بیمار حضور مانگر به یادآوری و تجربه دوره خاطرات و تصاویر مربوط به رویداد ناگوار میپردازد از ر هیجانی منفی و ناخوشایند تجربیات فرد کاسته شود.
خدمات تلفنی و آنلاین مرکز
هدف مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه از ارائه اطلاعات لازم زمینه مشکلات روانی، افزایش آگاهی شماست توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
این راس مرکز خدمات متنوعی را زمینه مشاوره اختلال استرس به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد.
زینب رضائی——– روانشناسی لینی
منبع:لینک منبعبرچسب: ،
